Πάγωμα για το Εξοικονομώ κατ'οίκον

Οι Οικολόγοι Πράσινοι διαμαρτύρονται για το πάγωμα του “Εξοικονομώ κατ' Οίκον”

Την έντονη διαμαρτυρία τους εκφράζουν οι Οικολόγοι Πράσινοι για την αναβολή υλοποίησης του προγράμματος «Εξοικονομώ κατ’ οίκον», που είχε εξαγγελθεί από την προηγούμενη κυβέρνηση. Το πρόγραμμα ήταν εξαιρετικά ανεπαρκές, καθώς περιοριζόταν μόλις στο 0,35% των κτιρίων της χώρας, αποτελούσε όμως μια αρχή που έπρεπε να επεκταθεί με ταχύτατους ρυθμούς. Η επίκληση της έλλειψης πόρων για ένα τόσο περιορισμένο πρόγραμμα, δείχνει σαφή απουσία πολιτικής βούλησης ακόμη και για τις πιο επείγουσες παρεμβάσεις.

Πρόκειται για τη δεύτερη περίπτωση όπου, στη σκιά των διακηρύξεων για «Πράσινη Ανάπτυξη», συρρικνώνονται ακόμη και οι ήδη υπάρχουσες δεσμεύσεις. Η αρχή είχε γίνει στις προγραμματικές δηλώσεις με το στόχο για την ανανεώσιμη ενέργεια, όπου η ανειλημμένη υποχρέωση να προέρχεται από ΑΠΕ το 18% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας το 2020, συρρικνώθηκε στην υπόσχεση για 20% της συνολικής παραγωγής που αντιστοιχεί σε λιγότερο από 16% της συνολικής κατανάλωσης.

Αν η κυβέρνηση συνεχίσει σε αυτή την κατεύθυνση, κινδυνεύει να απαξιώσει και την ίδια την έννοια της «Πράσινης Ανάπτυξης» που επικαλείται διαρκώς. Πέρα από τις επιφυλάξεις μας για το αν η συγκεκριμένη έννοια εκφράζει επαρκώς τις σύγχρονες ανάγκες για αλλαγή πορείας της οικονομίας, η κυβέρνηση οφείλει να κατανοήσει ότι θα κριθεί με βάση τα αποτελέσματα και όχι τις διακηρύξεις της.

Με συνολική δαπάνη 300.000.000 Ευρώ από ευρωπαϊκούς πόρους του ΕΣΠΑ, για την προγραμματική περίοδο 2007-2013, το πρόγραμμα «Εξοικονομώ κατ’ οίκον» είχε χαρακτήρα εξαιρετικά περιορισμένο. Από αυτό θα μπορούσαν να επωφεληθούν για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσής τους μόλις 25-30.000 κτίρια σε σύνολο 7 εκατομμυρίων, ποσοστό μόλις 0,35% του συνόλου. Όπως είχαμε επισημάνει, το πρόγραμμα ήταν εντελώς ανεπαρκές τόσο ως μείωση των εκπομπών αερίων που αλλάζουν το κλίμα, όσο και ως περιορισμό της επιβάρυνσης για μη απαραίτητη θέρμανση και δροσισμό. Θα ήταν, όμως, μια ένδειξη ότι κάτι αρχίζει να γίνεται.

Μέχρι τώρα όλ τα οικονομικά μέτρα που παίρνονται με πρόφαση ή αναφορά στην προστασία του περιβάλλοντος οδηγούν σε αύξηση της κατανάλωσης και του δανεισμού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η αντικατάσταση κλιματιστικών, και η απόσυρση ΙΧ. Ενώ είναι αμφίβολη η επίτευξη κάποιων περιβαλλοντικών στόχων από αυτά τα προγράμματα, είναι εντελώς λανθασμένα ως προς τους οικονομικούς στόχους τους και τη δυνατότητα δημιουργίας θέσεων εργασίας. Σε μια εποχή βαθιάς οικονομικής κρίσης και υπερχρέωσης των νοικοκυριών, δεν μπορεί οι βασικές επιλογές της κυβέρνησης να ωθούν τους πολίτες σε μεγαλύτερες καταναλωτικές δαπάνες, δανεισμό και επιλογές/κίνητρα που επιτείνουν τα διαρθρωτικά προβλήματα της οικονομίας.

Περιμέναμε λοιπόν να ακούσουμε από τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς δεσμεύσεις, χρονοδιαγράμματα και μεταφορά πόρων ώστε να προωθηθούν νέες πολιτικές για την οικονομία, την απασχόληση και το περιβάλλον, έστω στο πλαίσιο που εννοεί η κυβέρνηση την “πράσινη ανάπτυξη”. Επιλογές όμως όπως η αναβολή ακόμη και των υπαρχόντων προγραμμάτων εξοικονόμησης, δίνουν ακριβώς τα αντίθετα μηνύματα από τις μεγαλόστομες κυβερνητικές διακηρύξεις.

Οι Οικολόγοι Πράσινοι ζητάμε από την κυβέρνηση, αντί να μεταθέτει για το μέλλον ένα μικρό πρόγραμμα όπως το “εξοικονομώ κατ' οίκον”, να δεσμευτεί άμεσα για ένα πολύ πιο φιλόδοξο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας που θα στηριχθεί με 5 δισ. ευρώ από δημόσιους κυρίως αλλά και κοινοτικούς πόρους μέχρι το 2012, με κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και φορολογικές ρυθμίσεις, ώστε να προσελκυσθούν επιπλέον ιδιωτικοί πόροι, με στόχο τουλάχιστον το 10% των κατοικιών και σημαντικό ποσοστό των δημόσιων κτιρίων να είναι βέλτιστων ενεργειακών προδιαγραφών μέχρι το 2015. Η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, η οικολογική αναγέννηση των γειτονιών και οι παρεμβάσεις μεγάλης κλίμακας ώστε να γίνουν οι πόλεις μας πιο βιώσιμες δεν είναι αναγκαίες μόνο για λόγους περιβαλλοντικούς αλλά αποτελούν και μια εναλλακτική οικονομική πρόταση που δημιουργεί εκατοντάδες χιλιάδες νέες πράσινες θέσεις εργασίας, βελτιώνει τη ζωή μας και όλοι οι πολίτες επωφελούνται από τη δραστηριότητα της οικονομίας. Διαφορετικά επωφελούνται λίγοι και οι περισσότεροι γίνονται πιο φτωχοί γιατί δεν έχουν ούτε ποιότητα ζωής ούτε χρήματα για να αγοράσουν τα αγαθά και τις υπηρεσίες που έχασαν. Αν όμως η κυβέρνηση αναβάλει για αργότερα ακόμα και τα πιο στοιχειώδη προγράμματα, όπως το “εξοικονομώ κατ΄ οίκον”, τότε η “πράσινη ανάπτυξη” αποδεικνύεται πουκάμισο αδειανό.

Η Γραμματεία των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ

Γραφείο Τύπου των ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ ΠΡΑΣΙΝΩΝ
τηλ. 2103306303



Αναλυτικά για το θέμα της εξοικονόμησης ενέργειας στα κτίρια

Γνωρίζουμε ότι τα περισσότερα κτίρια στην Ελλάδα είναι εντελώς απαράδεκτα από άποψη ενεργειακής συμπεριφοράς. Αυτό σημαίνει υπερβολική απώλεια ενέργειας, μεγάλη δαπάνη του οικογενειακού προϋπολογισμού για δροσισμό και θέρμανση του σπιτιού, υπερβολικές εκπομπές αερίων που αλλάζουν το κλίμα, μεγάλη εξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα. Χαρακτηριστικά, αν γίνονταν παρεμβάσεις στα κτίρια θα μπορούσε να μειωθεί κατά 80% η κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση και δροσισμό των κτιρίων καθώς και η οικογενειακή δαπάνη για ηλεκτρικό ρεύμα.

Οι παρεμβάσεις για εξοικονόμηση ενέργειας στα κτίρια είναι όχι μόνο υποχρεωτικές πλέον με βάση τις δεσμεύσεις μας από την ευρωπαϊκή και εθνική νομοθεσία – δηλαδή είναι το αυτονόητο και υποχρεωτικό – αλλά είναι και από αυτές που μπορούν να στρέψουν έναν οικονομικό κλάδο όπως είναι αυτός των κατασκευών σε οικολογικά, κοινωνικά και οικονομικά πιο βιώσιμες κατευθύνσεις, προς πράσινη κατεύθυνση.

Τι προτείνουν οι Οικολόγοι Πράσινοι για τα κτίρια: Οι Οικολόγοι Πράσινοι προτείνουμε εκτεταμένα προγράμματα μόνωσης του μεγαλύτερου δυνατού αριθμού κτιρίων, σε κουφώματα, εξωτερικούς τοίχους και στέγες, στρέφοντας τον τομέα της οικοδομής σε κατευθύνσεις που δεν απαιτούν άλλη οικοδομήσιμη γη, διασώζοντας παράλληλα χιλιάδες θέσεις εργασίας και δημιουργώντας και νέες. Ως ενδιάμεσο στόχο ζητάμε από την κυβέρνηση να δεσμευτεί άμεσα για ένα φιλόδοξο πρόγραμμα εξοικονόμησης ενέργειας που θα στηριχθεί με 5 δισ. Ευρώ από δημόσιους πόρους μέχρι το 2012, με κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και φορολογικές ρυθμίσεις, ώστε να προσελκυσθούν επιπλέον ιδιωτικοί πόροι, με στόχο τουλάχιστον το 10% των κατοικιών και σημαντικό ποσοστό των δημόσιων κτιρίων να είναι βέλτιστων ενεργειακών προδιαγραφών μέχρι το 2015.

Προτείνουμε δωρεάν ολοκληρωμένη μελέτη για κάθε ακίνητο, πλήρη επιδότηση για τα χαμηλότερα εισοδήματα (δαπάνη που μπορεί να καλυφθεί εν μέρει και από τους ευρωπαϊκούς πόρους του Ε.Σ.Π.Α.), ευνοϊκές χρηματοδοτήσεις και φορολογικά κίνητρα για τα μεσαία στρώματα, ρυθμίσεις για την κατανομή δαπάνης και οφέλους μεταξύ ενοικιαστών και ιδιοκτητών, αυστηρές προδιαγραφές μόνωσης και βιοκλιματικού σχεδιασμού στα νέα κτίρια, καθώς και κίνητρα για εφαρμογές ήπιας γεωθερμίας.

Με τέτοιες παρεμβάσεις μπορεί να μειωθεί η κατανάλωση ενέργειας που δαπανάμε σήμερα για δροσισμό των κτιρίων κατά 80%. Και αυτό συμφέρει πρώτα από όλα αυτούς που δεν έχουν τα χρήματα να πληρώσουν για το πετρέλαιο ή το ρεύμα για το αιρκοντίσιον που έχουν ανάγκη. Να ένας τρόπος να πετύχουμε ταυτοχρόνως μείωση των εκπομπών αερίων που αλλάζουν το κλίμα, βελτίωση της ποιότητας ζωής, δημιουργία θέσεων εργασίας και ανάπτυξη πράσινων και βιώσιμων οικονομικών δραστηριοτήτων, βελτίωση και του οικογενειακού, προσωπικού προϋπολογισμού. Αλλά απαιτείται σχέδιο και πολιτική βούληση, όχι απλώς αποσπασματικά μέτρα.

Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε ανακοινώσει το πρόγραμμα “Εξοικονομώ κατ΄οίκον” με στόχο μέτρα εξοικονόμησης ενέργειας σε κατοικίες, με προϋπολογισμό 300.000.000 Ευρώ τα επόμενα 5 χρόνια μέσα από τους πόρους του ΕΣΠΑ. Το ποσοστό, όμως, των κτιρίων που θα μπορούσε να επωφεληθεί από ένα τέτοιο πρόγραμμα δεν ξεπερνάει το 0,35% των υπαρχόντων κτιρίων. Όμως μόνο το 2008 πληρώσαμε 1.000.000.000 ευρώ για εισαγωγή ηλεκτρικού ρεύματος από το πυρηνικό εργοστάσιο του Κοζλοντούι (10% της κατανάλωσης), για αγορά δικαιωμάτων ρύπων καθώς και για επίδομα θέρμανσης. Και από το 2013 είναι πιθανόν ότι η χώρα θα επιβαρύνεται με 1,5-2,5 δισεκατομμύρια Ευρώ κάθε χρόνο γιατί συνεχίζει να παράγει ενέργεια με έναν βρώμικο τρόπο, απειλώντας την υγεία χιλιάδων ανθρώπων στα κέντρα που έχουν.

Για τη χρηματοδότηση τέτοιων προγραμμάτων προτείνουμε «μερική εκτροπή» του πακέτου Αλογοσκούφη, με υποχρεωτικές προγραμματικές συμφωνίες με τις τράπεζες για χαμηλότοκη χρηματοδότηση τέτοιων πρωτοβουλιών. Οι τελευταίες άλλωστε, πέρα από το γενικότερο περιβαλλοντικό και οικονομικό τους όφελος, έχουν επιπλέον προβλέψιμες οικονομικές αποδόσεις και εξαιρετικά χαμηλό ρίσκο.

Η χώρα μας πρέπει να υιοθετήσει ως εθνικό στόχο τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου κατά 40% μέχρι το 2030 και κατά 85% μέχρι το 2050.
Εξοικονόμηση Ενέργειας στα κτίρια
Η χώρα μας πρέπει να κάνει πράξη την υποχρέωση της να πετύχει συνολικά εξοικονόμηση της κατανάλωσης ενέργειας κατά 20% μέχρι το 2020, έστω και μονομερώςΑπό το 2012 όλα τα νεόδμητα δημόσια κτίρια και τα κτίρια με εμβαδόν πάνω από 2000 τετραγωνικά μέτρα πρέπει να έχουν μηδενικό ενεργειακό ισοζύγιο, δηλαδή να παρα΄γουν από ανανεώσιμες πηγές όση ενέργεια καταναλώνουν. Αντίστοιχη υποχρέωση πρέπει να υπάρχει για όλα τα νεόδμητα κτίρια ανεξαρτήτως εμβαδού από το 2015 και μετά.

Σχετικά με τις πόλεις:
Μικρά και μεγάλα δημόσια έργα στις πόλεις και τους οικισμούς, μπορούν να δώσουν νέες θέσεις εργασίας αναβαθμίζοντας την ποιότητα ζωής των πολιτών και βελτιώνοντας ακόμη και τις οικονομικές τους προοπτικές. Τέτοια έργα θα μπορούσαν να είναι:
· Οικολογική αναγέννηση των γειτονιών με δημιουργία δικτύων πεζόδρομων, ποδηλατόδρομων και πρασίνου που περιλαμβάνουν τα σχολεία, τα πολιτιστικά κέντρα και εμπορικές περιοχές ώστε οι πολίτες να μπορούν να μετακινηθούν ήπια και φιλικά στο περιβάλλον για τις καθημερινές ανάγκες τους, τα ψώνια, τις σπουδές και την αναψυχή τους.
· Επιτάχυνση της ολοκλήρωσης του μετρό σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, και προσαρμογές ώστε να αποκτήσουν συμβατότητα και με τις προαστιακές γραμμές.
· Προκήρυξη μελετών για δίκτυα τραμ σε όλες τις μεγάλες και μεσαίες πόλεις (σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, ως συμπληρώματα του μετρό). Άμεση προώθηση των έργων κατασκευής, εκεί όπου έχουν ήδη ολοκληρωθεί οι σχετικές μελέτες.
· Δημιουργία μεγάλων χώρων στάθμευσης σε όλες τις κύριες εισόδους των πόλεων, σε συνδυασμό με πυκνή συγκοινωνιακή εξυπηρέτηση.
· Διαπλατύνσεις πεζοδρομίων και θωράκισή τους απέναντι στην παράνομη στάθμευση, θέσεις ποδηλάτων στα Μέσα Σταθερής Τροχιάς, υποδομές ελεγχόμενης στάθμευσης.
· Θεσμικό πλαίσιο που να δίνει στους δήμους τη δυνατότητα να αποκαθιστούν οι ίδιοι εγκαταλειμμένα κτίρια, ιδιαίτερα διατηρητέων, με αντάλλαγμα μερίδιο από την εκμετάλλευσή τους για όσο διάστημα απαιτείται για την απόσβεση της δαπάνης.
· Επίσπευση των έργων αστικού πρασίνου με προτεραιότητα τους μεγάλους δημόσιους χώρους όπως Μητροπολιτικά Πάρκα και πρώην στρατόπεδα, χωρίς ακρωτηριασμό για άλλες χρήσεις.
· Πολεοδομικές και αρχιτεκτονικές μελέτες και διαγωνισμοί, με στόχο τη διασφάλιση ελεύθερων χώρων και την κάλυψη των ελλειμμάτων σε πράσινο.
· Σχεδιασμός για συνεκτικές πόλεις και οικισμούς, με κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης και αντίστοιχες ανταλλαγές γης με υπό πολεοδόμηση περιοχές.